رابطه شب قدر با حضرت ولیّ امر (عجل الله فرجه الشریف)

از حضرت امام باقر (علیه السلام) نقل است که وقتی از حضرتش پرسیدند: آیا شما می‌دانید که لیله القدر کدام شب است؟
حضرت فرمودند: چگونه ندانیم ، و حال آنکه در شب قدر فرشتگان برگرد ما طواف می‌کنند.
خداوند متعال در چهارمین آیه سوره مبارکه قدر می‌فرماید: 
"تنزّل الملائکه و الرّوح فیها بإذن ربهّم من کلّ أمرٍ".
فرشتگان و روح ، در آن شب بدستور پروردگارشان با هر فرمانی (برای تقدیر هر کاری) فرود آیند.

این امر که در زمان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به آن حضرت نازل می‌شده‌ است ، در هر شب قدر ، باید بر کسی نازل و تبیین و تحکیم یا کشف شود که به افق نبوت نزدیک و پیوسته باشد.
قبول اصل وصایت رسول اکرم (صلی الله عریه و آله) و امامت ، ناشی از این معنی و مبتنی بر همین اساس است.
هنگامی که کسی قرآن را بعنوان کلام خدا پذیرفت ، به این معنی که همه سوره‌ها و آیات آن را پذیرفته است و یک مسلمان واقعی هم کسی است که تسلیم همهء آیات قرآن باشد. پس هر مسلمانی الزاماً باید سوره قدر ، و از آن سوره شب قدر ، و استمرار آن را تا قیامت بپذیرد و لازمه پذیرفتن آن ، آیه (تنزّل الملائکه…) که هر فرد با ایمانی ناگزیر از قبول آن است ، این است که بپذیرد که در شب قدر فرشته‌ها و روح از جانب پروردگار با هر امری فرود می‌آیند و این امر یک متولّی و ولیّ می‌خواهد که متولّی و ولیّ آن امر باشد. اینکه خداوند در آیات سوم و چهارم سوره دخان می‌فرماید: در آن شب هر فرمانی ، برحسب حکمت صادر می‌شود ؛ فرمانی از جانب ما ، و ما همواره فرستنده آن بوده‌ایم.
دلالت بر تکرار و تجدید فرق و ارسال در آن شب دارد و به این معنا که آن شب ، فرشتگان و روح ، در هر سال ، دائماً نازل می‌شوند ؛ پس باید بطور مدام شخصی بعنوان ولیّ این امر باشد که بسوی او نازل و ارسال گردند ، که او همان ولیّ جهان و جهانیان خواهد بود ؛ و هم اوست که اطاعتش بر همگان واجب است. 
به همین سبب ، هر کس ادعا کرد که من ولیّ امر هستم ، باید ثابت کند که این امر توسط فرشتگان و رو ح بر او نازل شده و می‌شوند ، و چون هیچکس جز پیامبر و اوصیاء معصومین ایشان (علیهم السلام) نمی‌توانند مدعی این امر باشند و اساساً هم نیستند ، باید از اوصیاء و پیامبر همواره کسی باشد که در شب قدر توسط روح و فرشتگان از جانب یزدان هر امری بر او نازل شود.

آیه مورد بحث ، یکی از مستدل‌ترین آیات قرآن کریم بر ضرورت وجود همیشگی یک ولیّ امر از جانب خداست که امین بر حفظ و اجزاء و اداء امرالهی باشد ، و آن همان امام معصوم (علیه السلام) است. هر کس نزول پیوسته فرشتگان و روح را در شب قدر بپذیرد که اگر به قرآن ایمان دارد باید بپذیرد ، ناگزیر باید ولیّ امر را هم بپذیرد ؛ وگرنه کافر به بعضی از آیات قرآن خواهد بود ، که در آن صورت چنین کسی بنابر بیان خود قرآن کریم کافر واقعی است. چنانکه خداوند در آیات ۱۵۰ و ۱۵۱ سوره نساء می‌فرماید: 
"إنّ الّذین یکفرون بالله و رسله و یریدون ان یفرّقوا بین الله و رسله و یقولون نؤمن ببعض و نکفر ببعض و یریدون أن یتّخذوا بین ذلک سبیلاً٭ أولئک هم الکافرون حقّاً و أعتدنا للکافرین عذاباً مهینا". 
کسانی که به خدا و پیامبران خدا کافر شده‌اند و می‌خواهند بین خدا و رسولانش جدایی اندازند و می‌گویند به برخی ایمان می‌آوریم و به بعضی کافر می‌شویم و می‌خواهند در این میان (بینابین) اتخاذ کنند ، اینان حقا کافرند و ما برای کافران عذاب خوار کننده‌ای مهیا کرده‌ایم.
بنابراین مؤمن حقیقی کسی است که هم استمرار لیلة القدر را تا قیامت پذیرا باشد و هم وجود حجت زمان و ولیّ امر ، و امام معصومی که امر الهی را دریافت می‌کند و امین بر آن در جهت پاسداری ، بکار بستن و اداء باشد ، قبول کند ؛ یعنی همان بزرگواری که در این زمان ، وجود مقدس بقیة الله الاعظم حضرت مهدی (عجل الله فرجه) می‌باشد و به همین سبب پیامبر خاتم (صلی الله علیه و آله) بنابر آنچه شیعه و پیروان‌کودتای سقیفه از آن حضرت نقل کرده‌اند ، فرمودند:
"من أنکر المهدی (عجل الله فرجه) ، فقد کفر".
کسی که وجود مهدی (عجل الله فرجه) را انکار کند ، براستی که کافر شده است.
و از آن جمله ، از امام صادق (علیه السلام) و آن حضرت از پدر ارجمندشان و از آن طریق از جدّ عالیقدرشان و از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نقل شده که فرموده‌اند:
قائم (عجل الله فرجه) از فرزندان من است. اسم او اسم من «م.ح.م.د» و کنیه او ، کنیه من «ابوالقاسم» و سیمای او سیمای من و سنت او سنت من است. دین و آیین و ملت و شریعت مرا در بین مردم برپا می‌دارد و آنان را به کتاب خدای عزّوجلّ فرا می‌خواند. کسی که او را طاعت کند، مرا پیروی ‌کرده و کسی که او را نافرمانی کند ، مرا نافرمانی کرده است و کسی که او را در دوران غیبتش انکار کند ، تحقیقاً مرا انکار کرده و کسی که او را تکذیب کند ، هر آینه مرا تکذیب کرده و کسی که او را تصدیق کند ، هر آینه مرا تصدیق کرده است. از آنها که مرا درباره او تکذیب کرده و گفتار مرا در شأن او انکار می‌کنند و امت مرا از راه او گمراه می‌سازند ، به خدا شکایت می‌برم. بزودی آنها که ستم کردند و می‌دانند که بازگشتشان به کجا است و سرنوشتشان چگونه است (و چگونه در دگرگونی‌ها مجازات ستمگری‌های خود را در دنیا و آخرت خواهند دید).

در این حدیث شریف انکار و تکذیب امام عصر (عجل الله فرجه) ، انکار و تکذیب پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) بحساب آمده است ، و در نتیجه همه پیامبران را انکار کرده ، که همان رهسپاری به وادی کفر خواهد بود. 
علی بن ابراهیم قمی در تفسیری درباره نزول فرشتگان و روح ، در شب قدر می‌گوید: 
فرشتگان و روح القدس ، در شب قدر ، بر امام زمان (عجل الله فرجه) نازل می‌شوند و آنچه را از مقدرات سالانه بشر ، نوشته‌اند ؛ به او تقدیم می‌دارند.

حضرت امام سجاد (علیه السلام) ، در این باره می‌فرمایند: همانا سال بسال در شب قدر تفسیر و بیان کارها ، بر ولیّ امر [امام زمان(عجل الله فرجه )] فرود می‌آید.
همچنین آن حضرت (علیه السلام) فرموده‌اند: ای گروه شیعه! با سوره « انا انزلناه فی لیله القدر» با مخالفین امامت ائمه معصومین (علیه السلام) مخاصمه و مباحثه (و اتمام حجّت) کنید تا کامیاب و پیروز شوید. بخدا قسم آن سوره ، پس از پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله) حجّت خدای تبارک و تعالی است بر مردم ؛ و آن سوره آقای دین شماست و نهایت دانش و آگاهی ماست. ای گروه شیعه! با کمک «حم و الکتاب المبین؛ انا انزلناه فی لیله مبارکه اناکنا منذرین» مخاصمه و مناظره کنید ؛ زیرا این آیات مخصوص والیان امر امامت بعداز پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) است.
همچنین از رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) نقل شده است که به اصحابشان فرموده‌اند: به شب قدر ایمان بیاورید ، زیرا آن شب برای علی بن ابی‌طالب (علیه السلام) و یازده نفر از فرزندان او پس از من خواهد بود.

نتیجه:
از آنچه که نگارش یافت ، استفاده می‌شود که شب قدر تا قیامت باقی است و در هر شب قدر ، هم ولیّ امر و صاحب امری هست که آن امر را دریافت دارد ، که در زمان ما صاحب آن امر صاحب بزرگوار ما ، حضرت حجة‌ بن الحسن ، (ارواحنا فداه) است و برای آنکه بهتر بدانیم که لیلة القدر بیانگر مقام شامخ ولایت اهل بیت (علیهم السلام) و امامت آنان تا روز رستاخیز می‌باشد ، حدیثی را که در بخش فضیلت‌های حضرت فاطمه زهراء (علیها السلام) است ، ملاحظه می‌کنیم که در آن بطور کنایه از آن بانوی عظیم القدر تعبیر به لیلة القدر شده است و آن در تفسیر فرات بن ابراهیم از حضرت امام صادق (علیه السلام) نقل شده که فرموده‌اند: 
«ما قرآن را در شب قدر فرو فرستادیم»، ، «شب قدر» فاطمه (علیها السلام) و «قدر» خداست. پس کسی که فاطمه (علیها السلام) را آنگونه که باید ، بشناسد ؛ شب قدر را درک کرده است.
این اشاره به مقام ولایت مادر شیعه (سلام الله علیها) نیز دارد. و از طرفی ، همانگونه که در شب قدر امر حقّ بر امام بحقّ فرود می‌آید ، محلّ نزول نور پاک امامان معصوم (علیه السلام) نیز وجود مقدس فاطمه زهرا (سلام الله علیها) است ؛ که حقیقتاً هر کس آن بانو را شناخت و به عظمت مقام فرزندان معصومش و همسر مظلوم و معصومش پی‌برد ، شب قدر را درک کرده است.

منابع:
بحارالأنوار: ج ۵۱ ، ص ۵۱ و ۷۳ و ۱۴۴.
منتخب الاثر: فصل ۱۰ ، ب ۱ ، جزء ۱.
منتخب الاثر: فص ل۲ ، ب ۳ ، ح ۴.
اُمراء هستی: ص ۱۹۰.
تفسیر علی بن ابراهیم قمی: ص ۷۳۱.